سدیم هیدروژن سولفیت کیمیا نوین | sodium bisulfite (NaHSO3) kimia novin

سدیم هیدروژن سولفیت چیست؟

سدیم هیدروژن سولفیت کیمیا نوین  که با نام‌ های سدیم بی ‌سولفیت یا سدیم هیدروژنسولفیت نیز شناخته می‌شود، ترکیبی شیمیایی با فرمول NaHSO₃ است. این ماده یک نمک اسیدی است که از یون سدیم (Na⁺) و یون بی ‌سولفیت (HSO₃⁻) تشکیل شده و در حالت جامد معمولاً به صورت پودر یا کریستال‌ های سفید تا زرد کم ‌رنگ دیده می‌شود.

سدیم هیدروژن سولفیت یکی از مشتقات پایدارتر دی‌اکسید گوگرد (SO₂) است که به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کاهندگی که دارد، در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی پیدا کرده است . این ماده توانایی واکنش با اکسیژن و اکسید کننده‌ ها را دارد و می‌تواند آن‌ها را به حالت کاهش یافته تبدیل کند. به همین دلیل در جلوگیری از اکسیداسیون، کنترل پی اچ، تصفیه و نگهداری مواد غذایی به طور گسترده مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

سدیم هیدروژن سولفیت در صنعت معمولاً از واکنش بین دی‌اکسید گوگرد (SO₂) و سدیم هیدروکسید (NaOH) تولید می‌شود. این واکنش به صورت محلولی انجام می ‌گردد که سپس با تبخیر آب آن، ماده ای جامد و پودری تشکیل می شود.

ساختار و ویژگی های فیزیکی سدیم هیدروژن سولفیت کیمیا نوین 

فرمول شیمیایی: NaHSO₃

جرم مولی: 06/104 گرم بر مول

نمای ظاهری: پودر یا کریستال سفید یا زرد کم رنگ

حالت فیزیکی: جامد

بو: بوی تند و تحریک کننده ای شبیه به گوگرد دارد.

نقطه ذوب: حدود 150 درجه سلسیوس

دانسیته: حدود 48/1 گرم بر سانتی متر مکعب

انحلال پذیری: به خوبی با سرعت بالا در آب حل می شود.

پی اچ محلول: حدود 5/4 تا 5/5 (خاصیت اسیدی ملایم)

کاربردهای سدیم هیدروژن سولفیت کیمیا نوین 

1) صنعت غذایی

سدیم بی ‌سولفیت به عنوان نگهدارنده و آنتی ‌اکسیدان در صنایع غذایی به کار می ‌رود. این ماده باعث جلوگیری از اکسید شدن رنگ و طعم محصولات غذایی ، جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها و در نتیجه افزایش ماندگاری مواد غذایی می شود. در محصولات خشکبار، میوه‌های خشک، آبمیوه ‌ها و برخی فرآورده‌ های گوشتی استفاده می ‌شود و کد افزودنی غذایی آن E222  می باشد.

2) صنعت داروسازی

در فرمولاسیون برخی داروها، به ویژه داروهای تزریقی و محلول‌ های دارویی، سدیم بی ‌سولفیت به عنوان آنتی ‌اکسیدان به کار برده می شود تا مانع اکسید شدن و تجزیه مواد دارویی گردد.

3) صنعت نساجی

سدیم هیدروژن سولفیت در فرایندهای سفید کردن و تثبیت رنگ در نساجی استفاده می ‌شود. این ماده باعث می ‌شود رنگ پارچه ‌ها ماندگاری بیشتری داشته باشند و همچنین در برابر اکسیداسیون مقاوم شوند.

4) تصفیه آب

سدیم بی‌ سولفیت کلر و کلرامین‌ های موجود در آب را تصفیه می کند و کلر آزاد را به ترکیبات غیر سمی تبدیل می کند . این کار موجب جلوگیری از آسیب به تجهیزات صنعتی و همچنین محافظت از محیط زیست می ‌شود.

5) صنعت چاپ و عکاسی

در چاپ و عکاسی، این ماده به عنوان ماده تثبیت ‌کننده ی رنگ و احیا کننده مورد استفاده قرار می گیرد و از اکسید شدن مواد حساس جلوگیری می کند. البته این کاربرد با ظهور فناوری ‌های دیجیتال کاهش یافته است.

6) صنعت شیمیایی

سدیم بی ‌سولفیت در واکنش‌ های شیمیایی به منظور سنتز ترکیبات مختلف شیمیایی ، کاهش مواد اکسید کننده و حذف کلر کاربرد دارد.

نگهداری و حمل‌ و نقل

سدیم هیدروژن سولفیت باید در ظروف محکم و مقاوم در برابر رطوبت و اکسیژن نگهداری شود. این ماده به رطوبت حساس است و در تماس با آب ممکن است گاز دی ‌اکسید گوگرد آزاد کند که بوی تحریک‌کننده‌ ای دارد و ممکن است باعث حساسیت شود. بنابراین محیط نگهداری آن باید خشک، خنک و دارای تهویه مناسب باشد.

ایمنی و خطرات سدیم هیدروژن سولفیت

خطرات :

• تحریک پوست و چشم: تماس مستقیم پوست یا چشم با سدیم بی ‌سولفیت می‌تواند باعث تحریک، قرمزی و خارش شود.
• تحریک سیستم تنفسی: استنشاق گرد و غبار آن می تواند باعث سرفه، تنگی نفس و تحریک دستگاه تنفسی شود.
• واکنش‌ های آلرژیک:در برخی افراد حساس ممکن است علائم آلرژیک مانند آسم، سردرد، یا واکنش ‌های شدید به وجود بیاورد.
• مسمومیت خوراکی: مصرف بیش از حد آن در مواد غذایی می ‌تواند عوارض گوارشی ایجاد کند.

نکات ایمنی :

• هنگام کار با این ماده استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش، عینک و ماسک ضروری می باشد.
• در صورت تماس با پوست یا چشم، محل مورد نظر را به سرعت با آب فراوان شستشو داده و در صورت بروز علائم به پزشک مراجعه کنید.
• در صورت استنشاق زیاد، ابتدا فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و سپس کمک های پزشکی دریافت نمایید.

جمع‌بندی

سدیم هیدروژن سولفیت یک ترکیب شیمیایی بسیار مهم و پرکاربرد است که در صنایع غذایی، داروسازی، نساجی، تصفیه آب و شیمیایی نقش اساسی دارد. خواص آنتی ‌اکسیدانی، کاهندگی و نگهدارندگی آن، این ماده را به گزینه‌ ای مناسب برای حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری مواد تبدیل کرده است. با این حال، به دلیل خطرات و حساسیت ‌های احتمالی آن برای سلامتی انسان، استفاده صحیح و رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با آن بسیار حیاتی است.

برای مشاهده دیگر مواد شیمیایی به سایت مال کالا مراجعه نمایید.