سافرانین |Safranin

سافرانین |Safranin

سافرانین |Safranin یک رنگ زیستی یا رنگ آزمایشگاهی است که معمولاً در میکروبیولوژی و بافت‌شناسی به‌عنوان رنگ‌کننده استفاده می‌شود. این ماده به‌عنوان یک رنگ پایه (Basic dye) شناخته می‌شود که به ساختارهای سلولی مانند هسته یا دیواره سلولی رنگ قرمز مایل به ارغوانی می‌بخشد. در آزمایش‌های رنگ‌آمیزی مانند رنگ‌آمیزی گرم (Gram staining)، سافرانین به‌عنوان رنگ ثانویه یا کنتراست‌دهنده به کار می‌رود و به سلول‌های گرم منفی رنگ قرمز می‌دهد تا تمایز آنها از سلول‌های گرم مثبت که به رنگ بنفش باقی می‌مانند، ممکن شود.

خواص فیزیکی:

• رنگ: به صورت پودر خشک، قرمز تیره است؛ ولی وقتی در آب یا الکل حل می‌شود، رنگ آن به قرمز روشن یا صورتی درمی‌آید.

• حالت فیزیکی: جامد (اغلب به صورت پودر نرم یا کریستال ریز)

• دمای ذوب: در حدود ۲۶۸ تا ۲۷۰ درجه‌ی سانتی‌گراد؛ ولی پیش از ذوب کامل، ممکن است تجزیه شود.

• حلالیت: سافرانین به‌خوبی در آب و اتانول (الکل) حل می‌شود و محلولی رنگی ایجاد می‌کند.

• بو: معمولاً بی‌بو است یا بوی بسیار خفیفی دارد.

• پایداری: در برابر نور معمولی نسبتاً پایدار است، ولی در صورت قرار گرفتن طولانی‌مدت در برابر نور شدید ممکن است کم‌رنگ شود.

خواص شیمیایی:

ساختار مولکولی:

سافرانین از خانواده ترکیبات آزو (Azo) و فناتریلیوم‌ها است و دارای گروه‌های آمینی (-NH₂) و آروماتیک (حلقه‌های بنزنی) می‌باشد. ساختار آن شامل سیستم مزدوج گسترده‌ای است که مسئول رنگ قرمز آن می‌باشد.

نوع ترکیب:

• بازی (Basic Dye):
  سافرانین یک رنگ بازی است، یعنی در محیط‌های اسیدی بار مثبت می‌گیرد و به اجزای دارای بار منفی (مانند اسیدهای نوکلئیک در هسته‌ی سلول) متصل می‌شود.

رفتار اسیدی-باز:

• در محلول آبی، سافرانین به‌صورت یون مثبت (کاتیون) در می‌آید و به راحتی با اجزای آنیونی سلول‌ها واکنش نشان می‌دهد.

• با تغییر pH، رنگ سافرانین ممکن است کمی تغییر کند؛ در محیط‌های قلیایی رنگ آن معمولاً روشن‌تر است.

پایداری شیمیایی:

• در دمای معمولی پایدار است.

• در برابر مواد اکسیدکننده قوی (مثل پراکسیدها یا اسید نیتریک) ممکن است تجزیه شود.

• نسبت به نور، حساسیت متوسط دارد؛ در معرض نور شدید، به‌تدریج رنگ خود را از دست می‌دهد (تخریب نوری)

واکنش‌پذیری:

• با اسیدها: محلول‌های سافرانین در محیط اسیدی پایدارند و اغلب به عنوان رنگ آمیزی هسته سلول استفاده می‌شوند.

• با بازها: در محیط قلیایی نیز پایدار است ولی ممکن است شدت رنگ کاهش یابد.

کاربردهای سافرانین

در میکروبیولوژی و رنگ‌آمیزی سلولی

• رنگ‌آمیزی گرم (Gram staining):
  سافرانین به عنوان رنگ ثانویه یا کنتراست‌دهنده در این روش استفاده می‌شود. پس از رنگ‌آمیزی اولیه با کریستال ویوله، سلول‌های گرم منفی با سافرانین قرمز می‌شوند و این تفاوت رنگ به تشخیص نوع باکتری کمک می‌کند.

• رنگ‌آمیزی هسته سلول:
  سافرانین برای رنگ‌آمیزی هسته‌ها در نمونه‌های بافت‌شناسی به کار می‌رود، زیرا به اسیدهای نوکلئیک (DNA و RNA) متصل شده و آن‌ها را قرمز رنگ می‌کند.

• رنگ‌آمیزی اسپور:
  در برخی آزمایش‌ها، سافرانین به عنوان رنگ‌آمیزی مکمل برای اسپورهای باکتریایی استفاده می‌شود.

در علوم زیستی و بیوشیمی

• بررسی ساختار سلولی:
  سافرانین به دلیل جذب رنگ بالا و اتصال به اجزای سلولی، برای مشاهده و تمایز ساختارهای مختلف سلولی تحت میکروسکوپ نوری کاربرد دارد.

• نشانگر pH:
  در برخی موارد به عنوان یک نشانگر شیمیایی برای تشخیص تغییرات pH در محلول‌ها استفاده می‌شود.

کاربرد در رنگ‌آمیزی گیاهی

• رنگ‌آمیزی بافت‌های گیاهی:
  برای مطالعه دیواره سلولی و بخش‌های مختلف بافت گیاهی، سافرانین به کار می‌رود و بخش‌های چوبی و لیگنین‌دار را قرمز رنگ می‌کند.

کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی

• آزمایش‌های زیستی و پزشکی:
  در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی برای رنگ‌آمیزی نمونه‌های بافتی و سلولی کاربرد دارد.

• رنگ‌آمیزی فیلامنت‌ها و بافت‌های میکروسکوپی:
  به عنوان رنگ‌آمیزی تکمیلی در ترکیب با رنگ‌های دیگر برای بهبود وضوح تصاویر میکروسکوپی.

جهت مشاهده مواد شیمیایی بیشتر به سایت مال کالا مراجعه نمایید.