سدیم بی سولفیت |Sodium Bisulfite

سدیم بی سولفیت |Sodium Bisulfite

سدیم بی سولفیت |Sodium Bisulfite یک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول شیمیایی NaHSO₃ است که به‌صورت پودر یا بلورهای سفیدرنگ و محلول در آب وجود دارد. این ماده از نظر شیمیایی، نمکی اسیدی از اسید سولفوروز (H₂SO₃) محسوب می‌شود و به‌عنوان یک عامل کاهنده، نگهدارنده و ضدعفونی‌کننده در صنایع مختلف کاربرد دارد. سدیم بی‌سولفیت دارای یک یون سدیم (Na⁺) و یک یون بی‌سولفیت (HSO₃⁻) است. این ترکیب معمولاً در محیط‌های مرطوب یا در محلول آبی پایدارتر است، زیرا در تماس با هوا به‌آسانی اکسید شده و به سدیم متابی‌سولفیت یا سولفات تبدیل می‌شود.

کاربردها:

1. صنایع غذایی:
   به‌عنوان نگهدارنده و عامل ضدمیکروب در فرآوری و بسته‌بندی مواد غذایی، به‌ویژه در جلوگیری از تغییر رنگ و فساد میوه‌ها و سبزیجات خشک‌شده.

2. تصفیه آب:
   برای حذف کلر اضافی پس از فرآیند کلرزنی در آب آشامیدنی یا فاضلاب صنعتی.

3. صنایع شیمیایی:
   به‌عنوان عامل کاهنده در سنتزهای شیمیایی و در تولید برخی رنگ‌ها، عطرها و مواد دارویی.

4. عکاسی سنتی:
   در فرآیند ظهور فیلم‌ها و عکس‌ها به‌عنوان تثبیت‌کننده و احیاکننده شیمیایی.

5. صنعت نساجی و کاغذ:
   در عملیات سفیدگری (bleaching) و حذف رنگ‌های ناخواسته از پارچه و کاغذ.

6. داروسازی:
   برای پایدارسازی برخی داروها و به‌عنوان افزودنی در فرمولاسیون دارویی.

خواص فیزیکی سدیم بی‌سولفیت:

1. حالت فیزیکی و ظاهر:
   سدیم بی‌سولفیت به صورت پودر یا کریستال‌های سفید تا کمی زردرنگ است. این ماده معمولاً به شکل جامد کریستالی عرضه می‌شود.

2. جرم مولکولی:
   جرم مولکولی سدیم بی‌سولفیت برابر با 104.06 گرم بر مول است.

3. چگالی (دانسیته):
   چگالی سدیم بی‌سولفیت حدود 1.48 گرم بر سانتی‌متر مکعب در دمای اتاق است.

4. نقطه ذوب:
   سدیم بی‌سولفیت در حدود 150 درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود، اما در این دما شروع به تجزیه نیز می‌کند.

5. انحلال‌پذیری در آب:
   سدیم بی‌سولفیت به‌خوبی در آب حل می‌شود و محلول آبی آن اسیدی است. انحلال‌پذیری آن در آب در دمای 20 درجه سانتی‌گراد حدود 45 گرم در 100 میلی‌لیتر آب است.

6. بو:
   سدیم بی‌سولفیت دارای بوی ملایم سولفیتی (بوی شبیه به گوگرد) است که ناشی از آزاد شدن گاز دی‌اکسید گوگرد در شرایط خاص می‌باشد.

7. حلالیت در سایر حلال‌ها:
   سدیم بی‌سولفیت عمدتاً در حلال‌های قطبی مانند آب حل می‌شود، اما در حلال‌های غیرقطبی انحلال‌پذیری کمی دارد.

8. پایداری حرارتی:
   سدیم بی‌سولفیت در دماهای بالا شروع به تجزیه و آزادسازی گازهای دی‌اکسید گوگرد می‌کند.

خواص شیمیایی سدیم بی سولفیت:

1. خاصیت کاهندگی (Reducing Property):

سدیم بی‌سولفیت یکی از عوامل کاهنده قوی است که در واکنش با بسیاری از مواد اکسیدکننده مانند کلر (Cl₂)، پرمنگنات پتاسیم (KMnO₄)، و ید (I₂) باعث کاهش آن‌ها می‌شود. این ویژگی، آن را به ماده‌ای کاربردی در تصفیه آب، حذف کلر باقی‌مانده و نیز کنترل فرآیندهای اکسایش تبدیل کرده است.

2. خاصیت اسیدی ضعیف:

سدیم بی‌سولفیت در محلول آبی خاصیت اسیدی ضعیفی دارد. یون HSO₃⁻ می‌تواند پروتون (H⁺) آزاد کند.

3. واکنش با اسیدها:

در واکنش با اسیدهای قوی مانند اسید کلریدریک (HCl) یا اسید سولفوریک (H₂SO₄)، گاز دی‌اکسید گوگرد (SO₂) آزاد می‌شود که قابل مشاهده و بوی گوگرد دارد.

4. ناپایداری در برابر اکسیداسیون:

سدیم بی‌سولفیت در مجاورت هوا یا اکسیدکننده‌های قوی، به‌راحتی اکسید شده و به سدیم متابی‌سولفیت (Na₂S₂O₅) یا سدیم سولفات (Na₂SO₄) تبدیل می‌شود.

5. تشکیل نمک‌های دیگر:

سدیم بی‌سولفیت می‌تواند در واکنش با بازهای قوی مانند سدیم هیدروکسید (NaOH) به سدیم سولفیت (Na₂SO₃) تبدیل شود.

6. واکنش با آلدهیدها و کتون‌ها:

سدیم بی‌سولفیت می‌تواند با ترکیبات آلی کربونیل‌دار (مانند آلدهیدها) واکنش داده و ترکیبات افزوده پایداری ایجاد کند. این واکنش در خالص‌سازی آلدهیدها و شناسایی آن‌ها در شیمی آلی کاربرد دارد.

جهت مشاهده مواد شیمیایی بیشتر به سایت مال کالا مراجعه نمایید.