بوتیل گلایکول |Butyl Glycol

بوتیل گلایکول |Butyl Glycol

بوتیل گلایکول |Butyl Glycol که با نام علمی اتیلن گلیکول مونوبوتیل اتر (Ethylene Glycol Monobutyl Ether) نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی از خانواده اترهای گلیکولی است. این ماده به‌صورت مایعی شفاف، بی‌رنگ، با بویی ملایم و مطبوع بوده و در دسته حلال‌های آلی قرار می‌گیرد. فرمول شیمیایی آن C₆H₁₄O₂ و وزن مولکولی‌اش برابر با 118.18 گرم بر مول است.

خواص فیزیکی

بوتیل گلایکول مایعی شفاف، بی‌رنگ و با بویی ملایم و نسبتاً شیرین است. این ماده در دمای محیط حالت مایع دارد و به‌راحتی در آب و بسیاری از حلال‌های آلی دیگر حل می‌شود. چگالی یا دانسیته آن حدود ۰.۹ گرم بر سانتی‌متر مکعب در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد است که نشان می‌دهد کمی سبک‌تر از آب است.

نقطه جوش بوتیل گلایکول نسبتاً بالا بوده و در حدود ۱۷۱ درجه سانتی‌گراد قرار دارد. این ویژگی باعث می‌شود در فرآیندهایی که نیاز به تبخیر کنترل‌شده دارند، بسیار مفید باشد. همچنین نقطه ذوب آن حدود منفی ۷۷ درجه سانتی‌گراد است، که نشان‌دهنده پایداری این ماده در دماهای پایین است.

این ترکیب دارای نقطه اشتعال (دمایی که در آن بخار ماده قابل اشتعال می‌شود) در حدود ۶۰ تا ۶۷ درجه سانتی‌گراد است، بنابراین در دسته مواد با خطر آتش‌گیری متوسط قرار می‌گیرد و هنگام استفاده باید اقدامات ایمنی لازم رعایت شود.

بوتیل گلایکول ویسکوزیته‌ای نسبتاً پایین دارد، به‌همین دلیل به‌راحتی جریان می‌یابد و در ترکیب با سایر مواد، به خوبی پخش می‌شود. همچنین فشار بخار آن در دمای محیط پایین است، به این معنا که سرعت تبخیر آن کم بوده و در شرایط معمول، بخارات آن به‌سرعت در هوا پخش نمی‌شوند.

خواص شیمیایی

بوتیل گلایکول یک ترکیب آلی از خانواده اترهای گلیکولی است که ساختار آن ترکیبی از یک گروه الکلی (OH) و یک گروه اتر (R-O-R’) می‌باشد. این ویژگی ساختاری باعث شده که بوتیل گلایکول همزمان خاصیت قطبی و غیرقطبی داشته باشد و بتواند ترکیبات متنوعی را در خود حل کند. همین ویژگی، یکی از دلایل اصلی کاربرد گسترده آن به‌عنوان حلال در صنایع مختلف است.

از نظر شیمیایی، بوتیل گلایکول ماده‌ای نسبتاً پایدار است و در شرایط معمولی دما و فشار، واکنش‌پذیری بالایی ندارد. این ماده با آب، الکل‌ها، کتون‌ها، استرها و اغلب حلال‌های آلی قابلیت اختلاط دارد. همچنین با اکثر مواد شیمیایی رایج ناسازگاری ندارد، ولی باید از تماس آن با اکسیدکننده‌های قوی (مانند پراکسیدها، کلرات‌ها و نیترات‌ها) جلوگیری شود، چون ممکن است واکنش‌های خطرناک ایجاد کند.

بوتیل گلایکول در برابر تجزیه حرارتی نسبتاً مقاوم است، اما در دماهای بسیار بالا ممکن است تجزیه شده و گازهای تحریک‌کننده یا سمی مانند مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن تولید کند. از این رو، در زمان استفاده صنعتی، رعایت تهویه مناسب و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد آن اهمیت دارد.

pH محلول بوتیل گلایکول در آب معمولاً نزدیک به خنثی است و خاصیت خورندگی ندارد. این ماده از نظر شیمیایی در برابر هیدرولیز پایدار است، یعنی در مجاورت آب به‌سادگی تجزیه نمی‌شود.

در مجموع، بوتیل گلایکول یک ماده شیمیایی با واکنش‌پذیری کنترل‌شده و پایداری بالا در برابر حرارت و محیط‌های مرطوب است. این خواص شیمیایی در کنار خواص فیزیکی آن، موجب شده‌اند تا بوتیل گلایکول به یکی از حلال‌های مهم و پرکاربرد در صنایع تبدیل شود.

کاربردها

• صنعت رنگ و پوشش‌ها: بوتیل گلایکول به عنوان حلال در تولید انواع رنگ‌های پایه آبی و رزین‌ها استفاده می‌شود. این ماده باعث بهبود قابلیت پخش رنگ، افزایش زمان خشک شدن کنترل شده و بهبود کیفیت سطح رنگ می‌گردد.

• تولید مواد شوینده و پاک‌کننده: در فرمولاسیون شوینده‌های خانگی و صنعتی، بوتیل گلایکول نقش مهمی در حل کردن چربی‌ها و لکه‌ها دارد و باعث افزایش اثربخشی محصولات پاک‌کننده می‌شود.

• صنایع چاپ و جوهر: این ترکیب به عنوان حلال و ماده تنظیم‌کننده ویسکوزیته در جوهرهای چاپ، به‌ویژه جوهرهای لیتوگرافی، استفاده می‌شود تا فرآیند چاپ یکنواخت‌تر و با کیفیت‌تر انجام شود.

• تولید محصولات شیمیایی: بوتیل گلایکول به عنوان ماده اولیه یا واسطه در سنتز انواع سورفکتانت‌ها، پلاستی‌سایزرها و استرها کاربرد دارد.

• صنایع کشاورزی: در فرمولاسیون برخی آفت‌کش‌ها و کودهای مایع به عنوان حامل یا حلال مورد استفاده قرار می‌گیرد و به بهبود جذب ترکیبات فعال کمک می‌کند.

• صنایع دارویی و آرایشی: در برخی محصولات دارویی و آرایشی، به عنوان حلال و تثبیت‌کننده فرمولاسیون کاربرد دارد.

• صنایع خودروسازی: در تولید ضدیخ‌ها، مواد تمیزکننده و برخی پوشش‌های محافظ خودرو از بوتیل گلایکول بهره‌گیری می‌شود.

جهت مشاهده مواد شیمیایی بیشتر به سایت مال کالا مراجعه نمایید.