بوتیل استات |Butyl acetate

بوتیل استات |Butyl acetate

بوتیل استات |Butyl acetate بوتیل استات یک ترکیب آلی از گروه استرها است که فرمول شیمیایی آن C₆H₁₂O₂ می‌باشد. این ماده به طور گسترده به عنوان یک حلال در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوتیل استات معمولاً از واکنش استری‌سازی اسید استیک و بوتانول به دست می‌آید و به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مطلوب خود، کاربردهای فراوانی در صنعت دارد.

خواص فیزیکی

• فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₂

• جرم مولی: 116.16 گرم بر مول

• حالت فیزیکی: مایع شفاف و بی‌رنگ

• بو: بوی ملایم میوه‌ای، شبیه به بوی استرها

• نقطه ذوب: حدود -78 درجه سلسیوس

• نقطه جوش: حدود 126 درجه سلسیوس

• دانسیته: تقریباً 0.88 گرم بر سانتی‌متر مکعب در دمای 20 درجه سلسیوس

• حلالیت: کم محلول در آب (حدود 7.7 گرم در 100 میلی‌لیتر آب در دمای 20 درجه سلسیوس)، ولی محلول در اکثر حلال‌های آلی مانند الکل‌ها، اتر و استون

• فشار بخار: در دمای 20 درجه سلسیوس حدود 10.5 کیلوپاسکال

• ضریب شکست نور: حدود 1.398 در دمای 20 درجه سلسیوس

خواص شیمیایی

• ماهیت شیمیایی استری
  بوتیل استات یک ترکیب آلی از خانواده استرها است که در نتیجه واکنش بین اسید استیک و بوتانول (معمولاً نرمال-بوتانول) تشکیل می‌شود. این استر از گروه‌های عاملی مشخصی چون گروه استری (–COO–) برخوردار است که تعیین‌کننده بسیاری از واکنش‌های شیمیایی آن می‌باشند.

• واکنش‌پذیری با بازهای قوی (هیدرولیز قلیایی)
  بوتیل استات در حضور بازهای قوی (مانند هیدروکسید سدیم یا پتاسیم) دچار هیدرولیز قلیایی می‌شود. این فرآیند که به عنوان صابون‌سازی نیز شناخته می‌شود، منجر به تشکیل الکل (نرمال‌-بوتانول) و نمک اسید استیک (استات سدیم یا پتاسیم) می‌گردد.

• هیدرولیز اسیدی
  در شرایط اسیدی نیز بوتیل استات می‌تواند به‌تدریج هیدرولیز شود و به اسید استیک و بوتانول تجزیه گردد. با این حال، سرعت این واکنش نسبت به شرایط قلیایی پایین‌تر است و به کاتالیزور اسیدی و دمای بالا نیاز دارد.

• واکنش‌پذیری با عوامل اکسنده قوی
  بوتیل استات می‌تواند با اکسنده‌های قوی مانند پرمنگنات پتاسیم، دی‌کرومات‌ها یا پراکسیدها وارد واکنش شده و به ترکیباتی نظیر اسید استیک و دیگر فرآورده‌های اکسیدشده تبدیل شود. از این رو، نگهداری آن در مجاورت مواد اکسیدکننده توصیه نمی‌شود.

• عدم واکنش‌پذیری با اسیدهای ضعیف و بازهای ملایم
  بوتیل استات در شرایط خنثی یا در مجاورت اسیدهای ضعیف و بازهای ملایم پایدار است و واکنش شیمیایی خاصی از خود نشان نمی‌دهد.

• فرّاریت و قابلیت احتراق
  اگرچه این ویژگی یک خاصیت فیزیکی محسوب می‌شود، اما در ترکیب با خواص شیمیایی نیز بررسی می‌شود. بوتیل استات ترکیبی قابل اشتعال است و بخارات آن می‌توانند با هوا مخلوط انفجاری تشکیل دهند. این موضوع در طراحی انبارش و حمل‌ونقل آن اهمیت دارد.

• پایداری شیمیایی
  بوتیل استات تحت شرایط دمایی و فشار معمولی پایدار است، اما در برابر نور شدید، گرمای زیاد یا تماس با مواد شیمیایی ناسازگار (مانند اکسیدکننده‌های قوی یا اسیدهای غلیظ) ممکن است تجزیه یا واکنش نشان دهد.

کاربردها

1. صنایع رنگ و پوشش

یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین کاربردهای بوتیل استات در تولید رنگ‌ها، لاک‌ها و پوشش‌های سطحی است. این ماده به‌عنوان حلال اصلی یا کمکی در فرمولاسیون رنگ‌های پایه آلی (solvent-based) به‌کار می‌رود و نقش مؤثری در کنترل زمان خشک‌شدن، ویسکوزیته و براقیت رنگ ایفا می‌کند.

2. صنعت چاپ

در صنعت چاپ، بوتیل استات در تهیه جوهرهای چاپ (Inks) برای چاپ فلکسو، گراور و تامپو مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص فرّاریت مناسب و توانایی انحلال در رزین‌ها، آن را به یک حلال ایده‌آل برای چاپ سریع و دقیق تبدیل کرده است.

3. تولید چسب و رزین

بوتیل استات به‌عنوان حلال در فرمولاسیون چسب‌ها و رزین‌های صنعتی مانند پلی‌یورتان‌ها، اپوکسی‌ها و رزین‌های آکریلیک استفاده می‌شود. این ماده به بهبود پخش‌پذیری و یکنواختی سطح کمک کرده و از ایجاد حباب و نقص در چسب جلوگیری می‌کند.

4. محصولات آرایشی و بهداشتی

در برخی محصولات آرایشی مانند لاک ناخن، پاک‌کننده‌های لاک، عطرها و اسپری‌های بدن، بوتیل استات به‌عنوان حلال برای ترکیبات معطر یا رنگدانه‌ها به‌کار می‌رود. بوی خوشایند میوه‌ای آن نیز باعث استفاده در ساخت ترکیبات خوشبوکننده شده است.

5. صنایع دارویی و آزمایشگاهی

بوتیل استات در برخی کاربردهای دارویی و آزمایشگاهی نیز به‌عنوان حلال استخراج یا عامل کمکی در سنتز شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچند در این حوزه‌ها استفاده محدودتری دارد، اما به‌دلیل سازگاری با بسیاری از ترکیبات آلی، کاربرد آن در حال توسعه است.

6. تولید چرم مصنوعی و پوشش‌های صنعتی

در تولید چرم مصنوعی، روکش‌های ضدآب، پوشش‌های ضدخوردگی و کف‌پوش‌های صنعتی، بوتیل استات به‌عنوان حلالی جهت رقیق‌سازی رزین‌ها و پلیمرها کاربرد دارد و موجب بهبود خاصیت اعمال (Applicability) مواد روی سطوح مختلف می‌شود.

جهت مشاهده مواد شیمیایی بیشتر به سایت مال کالا مراجعه نمایید.