آزور بی |Azure B

آزور بی |Azure B

آزور بی |Azure B یک رنگ آزوئی مشتق از متیلن بلو است که در رده‌ی رنگ‌های فنانتازیونیوم (phenothiazinium dyes) قرار می‌گیرد. این ترکیب از اکسیداسیون جزئی متیلن بلو به‌دست می‌آید و از نظر ساختاری، یکی از رنگ‌های بازی کاتیونی محسوب می‌شود. فرمول شیمیایی آن C₁₅H₁₆ClN₃S است و وزن مولکولی تقریبی آن 305.83 گرم بر مول می‌باشد.

خواص فیزیکی

• شکل ظاهری:
  پودر جامد بلوری یا آمورف با رنگ آبی تیره تا آبی مایل به سبز.
  گاهی با ته‌رنگ بنفش مشاهده می‌شود، بسته به خلوص و میزان اکسیداسیون نمونه.
• بو:
  بی‌بو یا دارای بوی بسیار ضعیف شیمیایی (ناشی از ترکیبات فنانتازیونیوم).
• حالت فیزیکی در دمای محیط:
  جامد بلوری یونی؛ در دمای اتاق پایدار و غیرفرار است.
• چگالی نسبی (در حالت جامد):
  حدود 1.2 تا 1.3 گرم بر سانتی‌متر مکعب (بسته به درجه خلوص و ساختار کریستالی).
• نقطه ذوب:
  در حدود 250 تا 260 درجهٔ سانتی‌گراد، همراه با تجزیهٔ حرارتی.
  (در اثر حرارت زیاد، ابتدا تیره و سپس تجزیه می‌شود و بخارهای حاصل رنگی‌اند.)
• نقطه جوش:
  به‌دلیل ماهیت یونی، نقطه جوش مشخصی ندارد و پیش از تبخیر، تجزیه می‌شود.
• حلالیت:

آب: به‌خوبی محلول، ایجاد محلول آبی آبی‌رنگ شفاف.

اتانول و متانول: محلول است.

در استون، اتر، بنزن و هگزان: عملاً نامحلول.

• رنگ محلول:
  محلول آبی آن دارای رنگ آبی تیره یا آبی مایل به بنفش است که شدت آن با غلظت تغییر می‌کند.
• پایداری نوری:
  در برابر نور معمولی نسبتاً پایدار است، اما قرار گرفتن طولانی در معرض نور مستقیم خورشید یا UV می‌تواند موجب تغییر رنگ یا تجزیهٔ تدریجی شود.
• پایداری حرارتی:
  در دمای اتاق پایدار است؛ اما در دماهای بالا (بیش از 200°C) تجزیه می‌شود و رنگ تیره‌تر یا قهوه‌ای ایجاد می‌کند.
• فشار بخار:
  ناچیز (تقریباً صفر در دمای محیط) به‌دلیل ماهیت یونی و ساختار غیر فرّار

خواص شیمیایی

• ماهیت شیمیایی کلی:
  آزور بی یک ترکیب آلی هتروسیکلی از خانوادهٔ رنگ‌های فنانتازیونیوم (phenothiazinium dyes) است که از مشتقات اکسیدشدهٔ متیلن بلو محسوب می‌شود. این ترکیب دارای ساختار کاتیونی پایدار است و به همین علت در محلول‌های آبی به‌صورت یک رنگ بازی (Basic dye) رفتار می‌کند.
• ساختار شیمیایی و گروه‌های عاملی:

دارای حلقهٔ فنانتازیون (مشتق از تیازین سه‌حلقه‌ای) با یک اتم گوگرد و یک اتم نیتروژن در هستهٔ آروماتیک.

دو گروه دی‌متیل‌آمینو (-N(CH₃)₂) در موقعیت‌های 3 و 7 حلقه جای‌گذاری شده‌اند.

یک گروه کلرید به‌عنوان آنیون تعادلی وجود دارد که بار مثبت کاتیون رنگی را خنثی می‌کند.

• پایداری شیمیایی:
  آزور بی در شرایط عادی دما، فشار و pH نسبتاً پایدار است.
  در برابر نور معمولی پایداری قابل‌قبولی دارد، اما در برابر نور فرابنفش و عوامل اکسیدکنندهٔ قوی ممکن است دچار تغییر رنگ یا تجزیهٔ ساختاری شود.

• رفتار اسیدی ـ بازی:
  آزور بی یک رنگ بازی کاتیونی است؛ در محیط‌های اسیدی و خنثی به‌صورت یون مثبت پایدار می‌ماند.
  در محیط‌های بسیار بازی (pH بالا)، ممکن است با از دست دادن پروتون یا در اثر واکنش با بازهای قوی، تغییر رنگ دهد یا به ترکیبات بی‌رنگ‌تر تبدیل شود.

• رفتار در آب و حلال‌ها:
  در آب و الکل‌ها (اتانول، متانول) به‌صورت کامل تفکیک یونی شده و محلولی رسانا ایجاد می‌کند.
  در این حالت، مولکول‌های دارای بار مثبت (کاتیون آزور بی) با یون کلرید در تعادل یونی قرار دارند.

کاربردها

• کاربرد در علوم زیستی و رنگ‌آمیزی میکروسکوپی
  آزور بی یکی از مهم‌ترین رنگ‌های مورد استفاده در رنگ‌آمیزی سلول‌ها و بافت‌ها است. این ماده در بسیاری از روش‌های رنگ‌آمیزی میکروسکوپی از جمله رنگ‌آمیزی Romanowsky (نظیر ژیمسا، رایت و لی‌شمن) به کار می‌رود.
  این روش‌ها برای تشخیص و بررسی ساختار سلول‌های خونی، سلول‌های مغز استخوان و انگل‌های خونی مانند Plasmodium (عامل مالاریا) کاربرد دارند.

• کاربرد در تشخیص‌های هماتولوژیکی (خون‌شناسی)
  آزور بی جزء اصلی رنگ‌های ترکیبی نظیر ژی‌مسا (Giemsa Stain) و رایت (Wright’s Stain) است. این رنگ‌ها برای تفکیک دقیق اجزای سلول‌های خونی (نوتروفیل‌ها، لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها و غیره) به کار می‌روند و امکان تمایز بین ساختارهای هسته‌ای و سیتوپلاسمی را فراهم می‌کنند.

• کاربرد در میکروب‌شناسی و انگل‌شناسی
  در آزمایش‌های میکروسکوپی جهت مشاهدهٔ باکتری‌ها، قارچ‌ها و انگل‌های تک‌یاخته‌ای از محلول‌های رنگی حاوی آزور بی استفاده می‌شود. این رنگ به اجزای سلولی دارای بار منفی مانند غشا، DNA و RNA متصل می‌شود و کنتراست واضحی میان بخش‌های مختلف سلول ایجاد می‌کند.

• کاربرد در زیست‌شناسی مولکولی
  به‌دلیل تمایل شدید آزور بی به اتصال به اسیدهای نوکلئیک، از آن برای رنگ‌آمیزی DNA و RNA در آزمایش‌های سلولی و مولکولی استفاده می‌شود.
  این خاصیت باعث شده است که در تحقیقات مرتبط با بیان ژن، کروماتین و ساختار هسته سلول نیز مورد توجه قرار گیرد.

جهت مشاهده مواد شیمیایی بیشتر به سایت مال کالا مراجعه نمایید.