آلیزارین |Alizarin

آلیزارین |Alizarin

آلیزارین |Alizarin یک رنگدانه طبیعی و آلی است که از گیاه ریشه‌ی علف چغندر (Rubia tinctorum) استخراج می‌شود و در گذشته به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رنگ‌های قرمز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این ماده به لحاظ شیمیایی یک ترکیب آنتراکینوئیدی است و ساختار شیمیایی آن شامل یک ترکیب دی‌هیدروکسی آنتراکینون می‌باشد. در صنعت، آلیزارین به دلیل ثبات رنگ بالا، مقاومت در برابر نور و قابلیت حل شدن در حلال‌های آلی، به عنوان یک رنگدانه قرمز سنتزی در تولید رنگ‌ها، جوهرها و پارچه‌های رنگ‌شده کاربرد فراوان دارد. این رنگدانه نخستین بار در اواخر قرن نوزدهم به‌صورت مصنوعی سنتز شد و جایگزین استخراج طبیعی آن گردید.

خواص فیزیکی:

• شکل ظاهری: پودر کریستالی به رنگ قرمز تا قرمز تیره

• حالت فیزیکی: جامد بلوری

• جرم مولکولی: تقریباً 240.21 گرم بر مول

• نقطه ذوب: حدود 277 درجه سلسیوس (با تجزیه)

• حلالیت:

  • نامحلول در آب

  • قابل حل در حلال‌های آلی مانند اتانول، استون و کلروفرم

• چگالی: تقریباً 1.49 گرم بر سانتی‌متر مکعب

• ثبات حرارتی: پایدار در دماهای معمولی، ولی در دمای بالای نقطه ذوب شروع به تجزیه می‌کند

• رنگ: قرمز زنده و شفاف که در صنایع رنگرزی و نقاشی بسیار مورد توجه است

• ساختار کریستالی: آمورف یا کریستالی با نظم مولکولی متوسط

خواص شیمیایی:

• واکنش‌های اکسیداسیون و احیا: آلیزارین به دلیل داشتن گروه‌های هیدروکسیل قابل اکسید شدن است و در حضور اکسنده‌های قوی ممکن است به ترکیبات دیگر تجزیه شود.

• پایداری شیمیایی: در شرایط خنثی و محیط‌های نسبتاً غیر فعال، آلیزارین دارای ثبات بالایی است، اما در محیط‌های قوی قلیایی یا اسیدی ممکن است تحت هیدرولیز یا تجزیه قرار گیرد.

• قابلیت تشکیل کمپلکس با یون‌های فلزی: یکی از ویژگی‌های برجسته آلیزارین، توانایی آن در تشکیل کمپلکس‌های پایدار با یون‌های فلزی مانند آلومینیوم، کروم، کبالت و آهن است که این خاصیت باعث ایجاد رنگ‌های متنوع و کاربردی در صنایع رنگرزی می‌شود.

• واکنش‌های جانشینی: گروه‌های هیدروکسیل موجود بر روی ساختار آلیزارین، امکان انجام واکنش‌های جانشینی الکتروفیلی و نوکلئوفیلی را فراهم می‌کنند.

• قابلیت ته‌نشینی و تثبیت در رنگرزی: آلیزارین به دلیل ساختار شیمیایی خاص خود، قابلیت ته‌نشینی مناسب و تثبیت بر روی الیاف طبیعی را دارد، که این ویژگی از اهمیت بالایی در صنعت نساجی برخوردار است.

• اسیدیته: گروه‌های هیدروکسیل باعث ایجاد خاصیت ضعیف اسیدی در آلیزارین شده و این ماده می‌تواند در شرایط خاص، پروتون‌دهی یا جذب پروتون داشته باشد.

کاربردهای آلیزارین

• صنعت نساجی:
  آلیزارین به دلیل قابلیت تثبیت بالا روی الیاف طبیعی مانند پنبه، پشم و ابریشم، به عنوان یک رنگدانه قرمز محبوب در رنگرزی پارچه‌ها و منسوجات مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقاومت رنگ آلیزارین در برابر نور و شستشو، این کاربرد را بسیار مطلوب کرده است.

• صنعت رنگ‌سازی و چاپ:
  این رنگدانه به عنوان یکی از اجزای مهم در تولید رنگ‌های روغنی، پلاستیکی و چاپ استفاده می‌شود. آلیزارین به دلیل ثبات رنگ و مقاومت شیمیایی مناسب، در رنگ‌آمیزی سطوح مختلف کاربرد دارد.

• هنر و نقاشی:
  هنرمندان از آلیزارین برای خلق آثار نقاشی با رنگ‌های قرمز زنده و ماندگار بهره می‌برند. این رنگدانه به دلیل خواص نوری مطلوب و پایداری در برابر عوامل محیطی، مورد توجه نقاشان سنتی و معاصر قرار گرفته است.

• صنعت پلاستیک و پلیمر:
  آلیزارین به عنوان یک رنگدانه پایدار و مقاوم در تولید محصولات پلاستیکی رنگی و قطعات تزئینی کاربرد دارد.

• کاربردهای شیمیایی و پژوهشی:
  به دلیل توانایی تشکیل کمپلکس‌های فلزی، آلیزارین در آنالیزهای شیمیایی و سنتز ترکیبات فلزی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جهت مشاهده مواد شیمیایی بیشتر به سایت مال کالا مراجعه نمایید.