سدیم پروپیانات کیمیا نوین | sodium propionat kimia novin

سدیم پروپیانات چیست؟

سدیم پروپیونات کیمیا نوین یا پروپانوات سدیم ترکیبی شیمیایی است که از نمک سدیم اسید پروپیونیک متشکل است . این ترکیب به صورت یک پودر سفید یا کریستال‌ های بی ‌رنگ یافت می‌شود و به دلیل خاصیت ضدمیکروبی و نگهدارندگی، در صنایع غذایی ، دارویی و آزمایشگاهی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد.

سدیم پروپیونات علاوه بر خواص نگهدارندگی، در کشاورزی، صنعت ساخت مواد شیمیایی، و به عنوان ماده اولیه در سنتز ترکیبات مختلف نیز کاربرد دارد.

این نمک به عنوان نمک مشتق از اسید پروپیونیک، محصول طبیعی تولید شده توسط باکتری ها، قارچ ها و حیوانات خاص عمل می کند و همچنین در فرآیندهای مختلف بیوشیمیایی ، نقش بسزایی دارد.

فرمول شیمیایی سدیم پروپیونات C₂H₅COONa است و از یون سدیم (Na⁺) و آنیون پروپیونات (C₂H₅COO⁻) تشکیل شده است.

تولید سدیم پروپیانات :

این ماده به صورت صنعتی از طریق واکنش اسید پروپیونیک با هیدروکسید سدیم یا کربنات سدیم تولید می‌شود که این واکنش اسید-باز باعث تولید نمک و آب می‌شود.

روش‌های دیگری نیز برای تولید آن وجود دارد که شامل واکنش مستقیم گازهای پروپیونیک با هیدروکسید سدیم یا واکنش کربنات سدیم با اسید پروپیونیک در محیط آبی می باشد.

مکانیزم عملکرد سدیم پروپیانات به این صورت است که در محیط آبی به یون‌های پروپیونات و سدیم قابل تفکیک است.

سپس یون پروپیونات  از طریق دیواره سلولی وارد باکتری ‌ها و کپک ‌ها و باعث اختلال در متابولیسم داخلی آن ‌ها است .

درون سلول، پروپیونات موجب کاهش pH داخلی و اختلال در فرآیند تولید انرژی می‌شود که در نهایت منجر به توقف رشد و از بین رفتن میکروارگانیزم‌ ها می‌گردد.

خواص فیزیکی سدیم پروپیانات کیمیا نوین

نمای ظاهری: پودر سفید یا کریستال ‌های بی ‌رنگ

بو: کمی تند و شبیه به بوی اسید پروپیونیک

نقطه ذوب: حدود 270-273 درجه سانتی‌گراد

حلالیت: محلول در آب و الکل

pH محلول آبی: قلیایی و بین 8 تا 9

وزن مولکولی: 06/96 گرم بر مول

شماره ثبت سی ای اس: 6-40-137

کاربردهای سدیم پروپیانات کیمیا نوین

1) صنایع غذایی

سدیم پروپیونات یکی از کاربردی ترین نگهدارنده‌ های خوراکی است که به ‌عنوان جایگزین طبیعی اسید پروپیونیک در نان، کیک، پنیر و سایر محصولات نانوایی و لبنی به کار می‌رود.

• جلوگیری از رشد کپک‌ ها و باکتری ‌ها:  سدیم پروپیونات با ایجاد اختلال در متابولیسم باکتری‌ ها و کپک ‌ها مانع رشد و تکثیر آن‌ها است. به همین دلیل از فاسد و کپک مواد غذایی جلوگیری می‌کند.
• افزایش ماندگاری: این ماده با کاهش رشد میکروارگانیسم‌ ها، ماندگاری محصولات غذایی افزایش می‌یابد.
• تأثیر بر طعم و بافت:  سدیم پروپیونات عموماً تغییری در طعم مواد غذایی را ایجاد نمی‌ کند و به حفظ بافت محصولات کمک می کند.

این ماده توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند FDA آمریکا به عنوان نگهدارنده مجاز قابل شناسایی است و استفاده از آن در مقادیر معین، ایمن است.

2) کشاورزی و دامداری

سدیم پروپیونات در خوراک دام ها و طیور برای جلوگیری از رشد قارچ ‌ها ، کپک ها و باکتری‌ های مضر قابل استفاده است .

• کاهش فساد خوراک: جلوگیری از فساد و حفظ کیفیت  با اضافه کردن این نمک به خوراک حیوانات
• افزایش سلامت دام:  مانع ابتلای دام به بیماری ‌های ناشی از کپک و سموم قارچی

3) صنعت داروسازی

استفاده از سدیم پروپیونات به عنوان یک ماده نگهدارنده در داروهای موضعی، قطره ‌های چشمی و برخی محصولات دارویی دیگر

• خاصیت ضدمیکروبی:  کمک به حفظ پایداری داروها در برابر آلودگی‌ های میکروبی و بهبود  اثربخشی آنها
• کاهش نیاز به نگهدارنده‌ های شیمیایی قوی ‌تر:  سدیم پروپیونات ماده‌ای ایمن و کم‌ عارضه است و شما را از سایر نگهدارنده های شیمیایی بی نیاز می کند.

4) صنعت شیمیایی و سنتز مواد

سدیم پروپیونات به عنوان ماده اولیه برای تولید ترکیبات آلی مختلفی مانند پروپیلن گلیکول، و سایر مشتقات کربوکسیلیک به کار می‌رود. همچنین در تولید پلاستیک‌ ها و رزین‌ ها نیز کاربرد دارد.

5) سایر کاربردها

• در محصولات آرایشی و بهداشتی به عنوان ماده ضدعفونی‌کننده و نگهدارنده استفاده می کند.
• ویژگی های ضدقارچی و ضدباکتری در محصولات شوینده را بهبود می بخشد.
• سدیم پروپیونات به حفاظت از منسوجات در برابر آسیب‌های میکروبی و کپک‌زدگی کمک کرده و دوام و کیفیت پارچه‌ها را تضمین می‌کند.
• در تصفیه آب نقش مهمی ایفا می‌کند و با جلوگیری از رشد میکروب ها و حفظ کیفیت آب، برای فرآیندهای صنعتی بسیار حیاتی است.
• در فرایندهای بیوتکنولوژی و تخمیر نیز قابل استفاده است.

نکات ایمنی و بهداشت حرفه‌ای سدیم پروپیانات کیمیا نوین

سدیم پروپیونات به طور کلی ماده‌ای با مقدار سم پایین محسوب می‌شود، اما در صورت مصرف زیاد یا تماس مستقیم با پوست و چشم ممکن است ایجاد حساسیت یا تحریک کند.

نکات ایمنی:

• از استنشاق پودر آن جلوگیری کنید.
• هنگام کار با آن حتما از دستکش و ماسک استفاده کنید.
• در صورت تماس با چشم یا پوست، ناحیه آسیب‌دیده به سرعت با آب فراوان بشویید.
• در مکان خشک، خنک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.

مقایسه سدیم پروپیونات با سایر نگهدارنده‌ ها

در مقایسه با نگهدارنده‌های رایج دیگر مانند بنزوات ‌ها یا سوربات ‌ها، سدیم پروپیونات مزایای زیر را دارد:

• اثر قوی‌تر روی کپک ‌ها به ویژه کپک‌ های نان و پنیر
• پایداری شیمیایی و حرارتی بیشتر در محصولات پخته
• کم‌ ترین تأثیر روی طعم و بوی محصولات غذایی
• ایمنی بالا و سازگاری با محیط زیست

چالش ‌ها و محدودیت ‌ها

با وجود مزایای فراوان، سدیم پروپیونات در برخی شرایط مانند pH خیلی پایین (اسیدی) کارایی کمتری دارد و مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث طعم ناخوشایند یا حساسیت در افراد شود. همچنین، در مواردی که استفاده از سایر نگهدارنده‌ ها لازم باشد، ترکیب آن با سایر مواد باید با دقت بررسی شود تا موجب اختلالات شیمیایی نشود.

نتیجه ‌گیری

سدیم پروپیونات یک ترکیب مهم و همه ‌کاره است که به دلیل داشتن خواص ضدمیکروبی، پایداری، و ایمنی بالا، در صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی و شیمیایی کاربردهای متعددی دارد. این ماده به عنوان نگهدارنده طبیعی و موثر به حفظ کیفیت، افزایش ماندگاری و ایمنی محصولات کمک می‌کند و نقش کلیدی در حفظ سلامت مردم دارد.

با توجه به رشد روزافزون تقاضا برای مواد نگهدارنده طبیعی و سالم، سدیم پروپیونات همچنان جایگاه ویژه‌ای در صنایع مختلف دارد و تحقیقات برای توسعه کاربردهای جدید آن ، در حال انجام است.

برای مشاهده دیگر مواد آزمایشگاهی به سایت مال کالا مراجعه نمایید.