تری کلرو اتیلن MERCK

تری‌کلرواتیلن ( TCE ) یک ترکیب شیمیایی با فرمول C₂HCl₃ است که عموماً به عنوان یک حلال صنعتی کاربرد دارد. این ماده در ظاهر یک مایع بی‌رنگ، غیر قابل اشتعال، روغنی و معطر است. استفاده از TCE در صنایع غذایی و دارویی به دلیل سمی بودن آن از دهه‌ی ۷۰ میلادی در بسیاری کشورها ممنوع شده است. تری کلرو اتیلن ماده‌ای نسبتا غیر فرار است و در هوای گرم هم به حالت مایع باقی می‌ماند. بیشترین کاربرد تری کلرو اتیلن به عنوان یک حلال صنعتی برای زدودن گریس از سطح فلزات می‌باشد. همچنین از این ترکیب بعنوان حلال خانگی و حلال خشکشویی تجارتی, استخراج سازنده‌ها از مواد غذایی, ‌استخراج کافئین از قهوه, پاک کننده رنگ, ضدعفونی کننده و نیز بعنوان عامل بیهوش کننده استفاده می شود.

تری‌کلرواتیلن (به انگلیسی: Trichloroethylene) که به TCE معروف است یک ترکیب شیمیایی (به فرمول C₂HCl₃) است که عموماً به عنوان یک حلال صنعتی کاربرد دارد. این ماده در ظاهر یک مایع بی‌رنگ، غیرقابل اشتعال، و معطر است.

استفاده از TCE در صنایع غذایی و دارویی به دلیل سمی بودن آن از دهه‌ی ۷۰ میلادی در بسیاری کشورها ممنوع شده‌است.

نگاه کلی

امروزه حلالهای آلی به مقدار زیاد در صنایع مورد استقاده قرار می‌گیرند و روز به روز هم استفاده از آنها رو به افزایش است. تری کلرواتن که غالبا تری کلرواتیلن نامیده می‌شود، یک اتیلن استخلافی است که در آن ، سه هیدروژن اتیلن با سه اتم کلر جانشین شده است. این حلال مایعی روغنی و بی‌رنگ است که برای مواد آلی تقریبا انحلال ناپذیر در آب ، حلال مناسبی می‌باشد.

خصوصیات فیزیکی

تری کلرواتیلن در  می‌جوشد. ماده‌ای نسبتا غیر فرار است و در هوای گرم هم به حالت مایع باقی می‌ماند. فشار بخار آن برابر با 0.08atm است و این نشان می‌دهد که این ماده تا حدودی تبخیر می‌شود. چگالی آن 1.47gr/ml و سنگین‌تر از آب است. تری کلرواتیلن با آب ، یک سیستم دو فازی تشکیل می‌دهد که آب به علت سبک بودن در لایه بالایی قرار می‌گیرد. چگالی بالای آن ناشی از اتمهای کلر می‌باشد. زیرا هیدروکربنهای غیر استخلافی از آب سبکتر هستند.

انحلال پذیری ترکیبات آلی در آب با افزایش تعداد اتمهای کربن کاهش می‌یابد. انحلال پذیری همچنین با افزایش نسبت کلر به هیدروژن کاهش می‌یابد. تری کلرواتیلن مولکولی کوچک است و با وجود بالابودن نسبت cl/H ، انحلال پذیری متوسطی در آب دارد. 1.1 گرم آن در یک لیتر آب حل می‌شود. این ماده در بسیاری از مایعات آلی حل می‌شود. به آسانی در درون ذره‌های آلی معلق موجود در آب یا رسوبات جذب می‌شود. اما برعکس بسیاری از هیدروکربنهای کلردار در بافت گیاهی یا جانوری به مقدار زیاد تجمع نمی‌یابد.

کاربردهای تری کلرواتیلن

بیشترین کاربرد (TCE) به عنوان یک حلال صنعتی برای زدودن گریس از سطح فلزات می‌باشد. موارد استفاده دیگر آن عبارتند از :

• استخراج سازنده‌ها از مواد غذایی (‌استخراج کافئین از قهوه)

• پاک کننده رنگ

• ضدعفونی کننده

• به عنوان عامل بیهوش کننده

البته به دلایل ایمنی و زیست محیطی کاربرهای آن روز به روز کمتر می شود.

تأثیر در محیط زیست

این ماده به هنگام استفاده در اثر تبخیر یا ریخته شدن و نشت کردن در محیط زیست پراکنده شده ، در منابع آب راه پیدا می‌کند. TCE در حدود یک سوم منابع آبهای زیرزمینی در ایالات متحده یافت می‌شود و متداولترین ماده شیمیایی شناسایی شده در محل تخلیه مواد سمی است. در نزدیکترین محلها غلظت این ماده در آب چاه گاهی از 10μgr/lit بیشتر است. سطح این ماده در آبهای سطحی کمتر از مقدار آن در آبهای زیرزمینی است، زیرا TCE ، می‌تواند از آبهای سطحی تبخیر شده و در هوا پخش شود.

حد آشکارسازی TCE

حد آشکارسازی برای TCE در آب در حدود μg/L است و غلظت آن در آبهای سطحی معمولا از کمتر از این مقدار تا حدود 100μgr/Lit تغییر می‌کند. طبق نظر سازمان محیط زیست آمریکا میزان 22μgr/lit از تری کلرواتیلن در آب در حیات جانوران آبزی اثرات مزمنی ایجاد می‌کند. دولت کانادا حد TCE را در آب آشامیدنی 0.05μgr/lit پیشنهاد کرده است. تاکنون هیچ مدرک قطعی از سرطانزایی TCE در انسان وجود ندارد، اما در روی برخی از جوندگان تأثیرات سرطانزایی نشان داده است.

تأثیر TCE روی جو

جو ،‌ عمده‌ترین عامل برای حذف TCE می‌باشد. وقتی این ماده از حالت مایع یا محلول آبی تبخیر می‌شود، نظیر دیگر مولکولهای دارای پیوند  با رادیکالهای هیدروکسی دارد. واکنشهای چند مرحله‌ای اکسایش می‌شود و از طریق این واکنشها به فرایند مه دود نور شیمیایی کمک می‌کند.